 | |
| Fot. Minister Krzysztof Jurgiel, sekretarz stanu Jacek Bogucki i dyrektor Departamentu Rynków Rolnych Waldemar Sochaczewski podczas konferencji prasowej |
W programie działania resortu przyjętym w grudniu ubiegłego roku jednym z
najważniejszych punktów jest sprawa stabilizacji na rynkach rolnych i
działań jakie rząd może w tym zakresie podejmować.
– W związku z kryzysem na rynku mięsa i mleka przez ostatnie pół roku
prowadziliśmy intensywne prace na forum Unii Europejskiej, ponieważ
instrumenty dotyczące regulacji rynków rolnych w perspektywie finansowej
2014-2020 zawarte są w rozporządzeniu unijnym z 2013 r. Po negocjacjach
Komisja Europejska postanowiła przeznaczyć dodatkowe środki z budżetu
unijnego, w kwocie 500 mln euro na poprawę sytuacji na tych rynkach –
powiedział podczas dzisiejszej konferencji prasowej minister Krzysztof
Jurgiel i poinformował, że w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
został przygotowany projekt Programu rozwoju głównych rynków rolnych
w Polsce.
Dokument ten ma przedstawiać uczestnikom rynku
informacje z jakich instrumentów można korzystać w celu stabilizacji
rynków i zwiększania opłacalności produkcji.
– Program kierujemy
do wszystkich uczestników rynku w celu konsultacji naszych propozycji.
Chcemy, aby podczas dalszych prac uwzględnione zostały wnioski i uwagi
środowiska rolniczego, tak aby program był dostosowany do potrzeb jego
odbiorców i przez nich akceptowany – podkreślił szef resortu rolnictwa.
Celem
programu jest wypracowanie, klarownej dla uczestników rynku, koncepcji
długofalowego działania mającej zapewnić realizację zidentyfikowanych
celów umożliwiających rozwój krajowego sektora rolno-żywnościowego.
Zadaniem programu będzie także usystematyzowanie oraz zebranie
informacji o obecnie podejmowanych inicjatywach oraz kierunkach działań
umożliwiających rozwój rynków rolnych w Polsce.
– Program ten jest
wynikiem prac jakie były prowadzone przez PiS wcześniej, w czasie
rządów poprzedniej koalicji, a także doświadczeń związanych z trudną
sytuacją na rynkach, z jaką musieliśmy się zmierzyć po przejęciu władzy –
powiedział sekretarz stanu Jacek Bogucki.
– Chcemy, aby
przygotowywany program był dla rolników i stworzony we współpracy z
rolnikami, a także ze środowiskiem naukowym – zaznaczył Jacek Bogucki i
dodał, że dokument ten będzie uwzględniał wszystkie możliwe do
wykorzystania środki, programy i fundusze.
Będzie to program
mobilny i dynamiczny. Po jego przyjęciu będzie okresowo analizowany i
modyfikowany, tak aby był dostosowany do zmieniającej się sytuacji w
rolnictwie w kraju i na świecie.
– Zasadniczym celem programu
będzie doprowadzenie do sytuacji, w której Polska będzie silnym rolniczo
producentem na wszystkich dziewięciu wymienionych w programie rynkach, a
rolnicy będą mogli uzyskiwać wystarczające dochody, aby tę produkcję
prowadzić, być konkurencyjnymi i sprzedawać swoje produkty po dobrych
cenach zarówno na rynku krajowym, jak i rynkach zagranicznych –
podkreślił sekretarz stanu.
Dziewięć rynków rolnych, na których
koncentruje się program to rynki: zbóż, rzepaku, wieprzowiny, wołowiny,
drobiu, mleka i przetworów mlecznych, cukru, owoców i warzyw oraz
tytoniu.
Minister Krzysztof Jurgiel zaprosił partie opozycyjne do
współpracy przy opracowywaniu Programu rozwoju rynków rolnych, w ramach
rozpoczynających się dziś konsultacji i przedstawiania konkretnych
propozycji.
W Polsce istnieje duży potencjał rozwoju rolnictwa.
Aktualna sytuacja w poszczególnych sektorach rolnych jest różna jeśli
chodzi o dynamikę zmian poziomu produkcji, tendencje w handlu
zagranicznym, stopień zorganizowania producentów i ogólną kondycję
sektora. Niezależnie od tego, w każdym z sektorów istnieją wyzwania i
szanse rozwoju.
Rolnictwo polskie charakteryzuje się znacznym
rozdrobnieniem. Średnia powierzchnia użytków rolnych (UR) przypadająca
na 1 gospodarstwo zwiększa się jednak stopniowo i w 2014 r. wyniosła
10,3 ha użytków rolnych (w 2011 r. – 9,1 ha, a w 2002 r. – 5,8 ha). Mimo
pewnego przyspieszenia wzrostu powierzchni nieco ponad połowa
gospodarstw w Polsce (51%) użytkuje nie więcej niż 5 ha UR. W
gospodarstwach tych znajduje się 12,7 proc. UR. Prawie 75% gospodarstw
użytkuje mniej niż 10 ha UR, a ich łączny udział w użytkach rolnych
wynosi 27,7 proc. Gospodarstwa te z reguły prowadzą produkcję metodami
tradycyjnymi, przy niskim nawożeniu mineralnym i zużyciu chemicznych
środków ochrony roślin, a także pasz przemysłowych w żywieniu zwierząt
gospodarskich.
Prawie 31 proc. użytków rolnych znajduje się w
gospodarstwach o powierzchni 10-30 hektarów. Ponad 72 tys. gospodarstw
(5,2 proc. ogólnej zbiorowości) charakteryzuje się powierzchnią ponad 30
ha UR i posiada nieco ponad 6 mln ha UR, tj. 41,3 proc. użytków
rolnych. Widoczne stopniowe zmiany w strukturze gospodarstw rolnych
powodują zwiększenie liczby gospodarstw większych obszarowo. Mają one
także coraz większy udział w użytkowaniu ziemi rolniczej.
Przy
znacznym rozdrobnieniu gospodarstw oraz gorszej, w porównaniu z innymi
krajami członkowskimi, jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
Polska jest znaczącym w świecie i w Europie producentem produktów
rolno-spożywczych, dysponując znacznymi zasobami siły roboczej.
Obecnie
gospodarstwa rolne wytwarzają w Polsce produkcję, której wartość
globalna (w cenach bieżących) plasuje polskie rolnictwo na 7. miejscu w
Unii Europejskiej za Francją, Niemcami, Włochami, Hiszpanią, Wielką
Brytanią i Holandią. W strukturze towarowej produkcji rolniczej w Polsce
w 2014 r. największy udział miały: mleko krowie (18,6 proc.), żywiec
wieprzowy (13,9 proc.), żywiec drobiowy (13,5 proc.), zboża (13,3
proc.), warzywa (9,1 proc.), rośliny przemysłowe (7,3 proc.), żywiec
wołowy i cielęcy (6,3 proc.), jaja kurze (5,7 proc.) i owoce (5,1
proc.).
Polska ma także znaczący udział w unijnej produkcji. W
2014 r. była największym producentem jabłek (26,4 proc. w UE-28), mięsa
drobiowego (15,1 proc.), marchewki (16 proc.), kapusty białej (31,4
proc.), pszenżyta (39 proc.), czarnej porzeczki (75 proc.), pieczarek
(27,6 proc.), drugim producentem żyta, owsa (18,6 proc.), truskawek
(18,8 proc.), a trzecim producentem zbóż ogółem (9,3 proc.), buraków
cukrowych (9 proc.), rzepaku (12,8 proc.), cebuli (10 proc.), ziemniaków
(11,4 proc.). Polska zajmuje także znaczące miejsce w produkcji: mleka,
serów, masła, pomidorów i tytoniu.
Przygotowany dokument składa się z trzech rozdziałów:
- Analiza rynków rolnych, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji oraz struktury gospodarstw i sektora przetwórstwa na tle głównych producentów w UE
- Formy wsparcia rynków rolnych przewidziane w przepisach unii europejskiej oraz krajowych
- Cele i wyzwania rozwoju oraz działania służące rozwojowi rynków rolnych
W
rozdziale I projekt programu zawarto analizę poszczególnych sektorów,
w tym dane na temat ich struktury, poziomu produkcji, handlu
zagranicznego, rysując tym samym obraz uwarunkowań rozwoju
poszczególnych rynków. Umieszczono w nim także analizę SWOT każdego z
dziewięciu sektorów.
W rozdziale II omówiono najważniejsze
dostępne instrumenty unijnego i krajowego wsparcia rynków rolnych w
ramach wspólnej organizacji rynków produktów rolnych, płatności
bezpośrednich, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
oraz elementy pomocy krajowej.
W rozdziale III wskazano cele i
wyzwania w poszczególnych sektorach oraz propozycje działań, które
należy podjąć, aby zrealizować wyznaczone cele. Część dotycząca działań
została podzielona na działania ogólne, których realizacja będzie miała
wpływ na wszystkie sektory rolne, a także działania specyficzne dla
wybranych rynków rolnych.
Sektor rolno-spożywczy w Polsce
dysponuje znacznymi wykwalifikowanymi zasobami ludzkimi, zasobami ziemi
rolnej, infrastruktury technicznej, nowoczesnym przetwórstwem i handlem.
Z analizy struktury i funkcjonowania poszczególnych rynków rolnych w
Polsce wynika, że głównymi celami realizowanych działań na rynkach
rolnych powinny być:
- Rozwój poszczególnych sektorów w celu lepszego wykorzystania istniejących zasobów i zaspokojenia potrzeb odbiorców i konsumentów;
- Zwiększenie konkurencyjności krajowego sektora rolnego na rynku Unii Europejskiej i światowym;
- Poprawa i stabilizacja sytuacji dochodowej krajowego sektora.
Cele te zostały rozwinięte w programie w odniesieniu do każdego rynku, co pozwala uwzględnić specyfikę każdego z nich.
W
rozdziale III programu sformułowano również główne wyzwania, które
pojawiają się przy podejmowaniu próby realizacji wyznaczonych celów.
Część wyzwań jest wspólna i powtarza się dla wszystkich rynków, inne
natomiast są specyficzne dla niektórych z nich. Wspólne wyzwania dla
rynków rolnych to:
- Poprawa współpracy w ramach łańcucha marketingowego;
- Dostosowanie skali, struktury i efektywności produkcji do potrzeb i wymogów rynku;
- Kreowanie właściwego przekazu dotyczącego oferowanych produktów kierowanego do odbiorców i konsumentów;
- Właściwe wdrażanie instrumentów wspólnej organizacji rynków rolnych;
- Wykorzystywanie możliwości stabilizowania dochodów.
Formułując
cele i wyzwania uwzględniono możliwości wykorzystania istniejących w
kraju zasobów, ale także znaczenie dopasowania oferty do potrzeb
odbiorcy i konsumenta. Rozwój produkcji w poszczególnych sektorach musi
bowiem uwzględniać konieczność znalezienia zbytu na wytworzone produkty.
W oparciu o założone cele i wyzwania przygotowano główne kierunki działań umożliwiające rozwój rynków rolnych w Polsce, jak:
- Wdrożenie i egzekwowanie obowiązku zawierania umów na dostawy;
- Eliminowanie nieuczciwych praktyk w handlu rolno-spożywczym;
- Upowszechnianie zbywania, przez rolników, produktów rolnych poprzez zorganizowane przez nich struktury jakimi są grupy producentów i organizacje producentów oraz ich związki i zrzeszenia;
- Poprawa funkcjonowania funduszy promocji i lepsze ukierunkowanie promocji;
- Stworzenie Polskiego Narodowego Holdingu Spożywczego;
- Odtworzenie i wsparcie rozwoju lokalnych rynków rolnych;
- Uruchomienie platformy żywnościowej;
- Stworzenie Funduszu Ochrony Przychodów Rolniczych.
Rozpatrując
możliwości wspierania rozwoju rynków rolnych oraz poprawy ich
funkcjonowania należy mieć na uwadze, iż obecna perspektywa finansowa
w ramach wspólnej polityki rolnej UE już trwa, system dopłat
bezpośrednich oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
jest przyjęty, a możliwości zmian w tych obszarach są ograniczone.
Aktualnie
prace nad programem na poziomie Ministerstwa zostały sfinalizowane.
Opracowany program stanowi materiał wyjściowy do dalszych prac. Dziś
projekt programu zostanie przekazany uczestnikom rynku celem konsultacji
i wypracowania wspólnego podejścia.
informacja prasowa http://www.minrol.gov.pl/Ministerstwo/Biuro-Prasowe/Informacje-Prasowe/Program-rozwoju-glownych-rynkow-rolnych-w-Polsce
